Ənzəli

Oğlanlar arasında oynanılan məşhur oyunlardan biridir. Azərbaycan müxtəlif bölgələrində oynanılan bu oyun iştirakçılardan xüsusi cəldlik və çeviklik tələb edir. Oynanıldığı bölgədən asılı olaraq “Ənzəli-xan”, “Molla haray”, “Molla-molla” və sair adlarla da tanınır. Oyunçuların sayında elə bir məhdudiyyət yoxdur, iştirakçılar 5-6 nəfər və ya daha çox sayda ola bilər. Oyunun oynanılma qaydası belədir:

Oyunçulardan biri ortada yatır və əlini dizinə qoyaraq beli əyilmiş şəkildə durur. Digər oyunçular isə sıra ilə bir tərəfdə düzülür, həmin dəstənin başında duran şəxsə “molla” deyilir. Molla “Ənzəli xan, ənzəli” deyib əli ilə təkan verə​rək yatan şəxsin belindən tullanır. Dəstənin digər üzvləri də növ​bə ilə onun dediyi sözləri təkrar edib yatan şəxsin üstün​dən tulla​nır. Bəzi oyunçular həmin sözləri təkrarlamadan, sadəcə, “mollam deyən​dir” deyərək də tullana bilərlər. Tullanan oyunçular artıq əv​vəlki yer​lə​rinə qayıtmır, bu dəfə əks istiqamətdən tullanırlar. İkinci gedişdə oyun​çular “ikidə xan rəhbəri” deyərək tullanırlar. Bəzən ya​tan şəxs rəqib oyun​çunu yıxmaq üçün hiylə işlədir: onun tullanmaq istədiyi məqamda özünü yerə yıxır, tullanan şəxs də mü​vazinətini sax​laya bilməyib yıxılır. Həmin şən zarafatdan sonra yatan şəxs ayağa durur, tullanan şəxs yenidən öz hərəkətini uğurla yerinə yetirdikdən sonra növbəti mərhələyə keçi​lir. Üçüncü gedişdə Molla “üçdə bir yan vurarlar” deyib tullanır. Bu dəfə oyunçular elə tullanmalıdırlar ki, onların yalnız yanları yatan oyunçunun kürəyinə dəyməlidir. Dördüncü gedişdə oyunçular “dörddə yanbız əzər​lər” deyib yatan şəxsin arxasına təpik vuraraq tullanır​lar. Beşinci gedişdə “beşdə quluc qırarlar” deyib tullanırlar. Bu mərhələdə oyun​çular yum​ruq​ları sıxılı vəziyyətdə təkan verərək yatan şəxsin kürə​yindən tulla​nır​lar. Altıncı gediş “əl dəyər, ətək dəyməz”dir. Bu mərhələdə oyun​çu​lar elə tullanmalıdırlar ki, heç birinin paltarı yatan şəxsə sürtünməsin. Yatan şəxs də belini bir qədər dik tutur ki, tul​la​nan şəxs üçün daha çətin olsun. Əgər hansısa oyun​çunun paltarı yatan şəxsə sürtünərsə, bu səfər o yat​malı olur. Bununla əlaqədar olaraq oyun da yenidən başlayır. Yed​didə oyunçular “keçi girdi bostana”, səkkizdə “vurdum qılçın sın​dırdım” deyərək tullanırlar. Səkkizinci gedişdə oyunçular bir-bir yatan şəxsin qılçına təpik vuraraq tullanırlar. Doq​quzuncu gedişdə “apar​dılar həkimə”, onda “həkim dedi, yox, bala”, on birdə “aparın basdırın torpağa”, on ikidə “a hırnızı, hırnızı”, on üçdə “üç dəfə hərlən, vur məni” deyərək tullanırlar. Sonuncu ge​diş​dən sonra ya​tan şəxs üç dəfə fırlanaraq yerdən götürdüyü ayaqqabı ilə qaçan oyun​çulardan birini vurmağa çalışır. Kimi vursa, bu dəfə həmin şəxs ortada yatır.